Birleşik Krallık, Britanya ve İngiltere Arasındaki Farklar Nelerdir?

Birleşik Krallık

Birleşik Krallık, aslında İngiltere’yi ve Büyük Britanya’yı kapsayan, dört kurucu ülkeden oluşan bağımsız bir devlettir. Bu ülkeler: İngiltere, İskoçya, Galler ve Kuzey İrlanda’dır. Çoğu zaman halk arasında “İngiltere” ve “Büyük Britanya” ile karıştırılsa da, Birleşik Krallık bu iki kavramdan daha geniş bir siyasi yapıyı ifade eder.

Türkiye’de sıkça karıştırılan bir konu da “ülke” ve “devlet” kavramlarıdır. “Ülke”, sınırları belirlenmiş, bağımsız olmayı gerekmeyen coğrafi bir bölge anlamına gelirken; “devlet” ise bu ülkenin bağımsız ve egemen bir şekilde yönetildiği yapıdır. Dolayısıyla her ülke devlet olmayabilir; ancak her devlet, bağımsız ve egemen bir ülkeyi kapsar.

Birleşik Krallık

Büyük Britanya (Great Britain)

Büyük Britanya, Britanya Adası’nda yer alır. Britanya Adası’nda sadece üç üye ülke bulunmaktadır: İngiltere, Galler ve İskoçya. Kuzey İrlanda nerede mi? Birleşik Krallık iki farklı adada yer aldığı için Kuzey İrlanda, İrlanda Adası’ndadır; diğer üye ülkeler ise Britanya Adası’ndadır. Kısaca özetlemem gerekirse, Britanya sadece Kuzey İrlanda’sız bir Birleşik Krallık’tır.

Büyük Britanya

İngiltere

Önceden dediğim gibi, İngiltere de Birleşik Krallık’ın üye ülkelerinden biridir. Fakat burada çok önemli bir nokta bulunmaktadır. Kâğıt üzerinde bu dört üye ülke eşit görünse de, İngiltere Birleşik Krallık’ın fiilen yöneticisidir. Neden mi? Öncelikle başkent Londra, İngiltere’de yer almaktadır. Parlamento ve kraliyet ailesi de İngiltere merkezlidir. Aynı zamanda İngiltere, nüfus ve ekonomik güç bakımından diğer üye ülkelerden çok daha üstündür.

İngiltere

Isle of Man (Man Adası)

Isle of Man, Birleşik Krallık’ın bir parçası olmayan fakat ona bağlı bir taç toprağıdır (Crown Dependency). Coğrafi olarak Britanya Adası ile İrlanda Adası arasında, İrlanda Denizi’nde yer alır. Kendi parlamentosu bulunur ve iç işlerinde geniş bir özerkliğe sahiptir. Fakat savunma ve güvenlik gibi alanlar Birleşik Krallık tarafından yürütülür.

Man Adası

Peki nasıl?

Man Adası, hiçbir üye ülkeye bağlı olmayan, doğrudan İngiltere Kraliyeti’ne ait bir topraktır. Hatta tarih boyunca İngiliz kralların yaşadığı yerlerden biri olarak da bilinir.

Nasıl mı?

Man Adası, İngiltere Kralı III. Charles’ın resmî unvanları arasında “Lord of Mann” (Man Lordu) olarak yer alır. Bu da adanın doğrudan kraliyete bağlı olmasının sembolik bir göstergesidir.

Birleşik Krallık’ın Denizaşırı Toprakları (British Overseas Territories)

Birleşik Krallık’ın denizaşırı toprakları yine çokça karıştırılan bir konudur. Bunun sebebi ise bazı toprakların zamanla bağımsızlık kazanmış olması, bazılarının ise hâlâ Birleşik Krallık’a bağlı şekilde varlığını sürdürmesidir.

Nasıl?

17 ve 18. yüzyıllardan itibaren İngilizler çok ciddi sömürgeci hamlelerde bulunmuştur; Afrika’dan, Asya’dan, Güney ve Kuzey Amerika’dan ve Okyanusya’dan topraklar almışlardır.Bu kolonizasyon öyle bir seviyeye ulaşmıştır ki, Britanya İmparatorluğu dünya topraklarının yaklaşık %24’ünü yönetir hâle gelmiştir.Bu büyüklük nedeniyle Britanya İmparatorluğu’na tarihte şu unvan verilmiştir: “Üzerine güneş batmayan imparatorluk.”

İngilizlerden Bağımsızlığını Kazanmış Eski İngiliz Kolonileri

Tarih boyunca birçok ülke Britanya İmparatorluğu’ndan ayrılarak bağımsızlığını kazanmıştır. Bunların en dikkat çekicileri arasında; Amerika Birleşik Devletleri (1776), Kanada (1867/1982), Avustralya (1901/1986), Yeni Zelanda (1907/1947), Hindistan ve Pakistan (1947), Sri Lanka (1948), Gana (1957), Nijerya (1960), Kıbrıs Cumhuriyeti (1960), Jamaika (1962), Kenya (1963) ve Zambiya (1964) yer alır. Ayrıca 1997’de Hong Kong, Çin’e devredilerek Britanya’dan ayrılmıştır. Bugün toplamda 50’den fazla ülke, İngiliz sömürge sisteminden çıkmış durumdadır.

Hâlâ Birleşik Krallık’a Bağlı Olan Denizaşırı Topraklar

Bugün Birleşik Krallık’a hâlâ bağlı 14 denizaşırı toprak vardır. Bunlar bağımsız olmayan, kendi iç işlerinde özerk olup dış politika ve savunmaları İngiltere tarafından yürütülür. Önemli bölgelerden bazıları; Cebelitarık, Bermuda, Falkland Adaları, Cayman Adaları, Britanya Virgin Adaları, Anguilla, Montserrat, Turks ve Caicos, Saint Helena ile Akrotiri ve Dhekelia’dır. Bu topraklar stratejik ve ekonomik açıdan İngiltere için önemlidir.